Dag 8, City tour Johannesburg - Soweto

Vandaag hebben we een 4 uur durende city-tour Johannesburg gepland. We gaan pas om 12:00, dus we hebben een lekker rustige opstart van de dag. Tevens even wat boodschappen gedaan voor morgen onderweg en een nieuwe SD kaart voor de Video-camera. Om 12:00 komt onze gids Charles ons ophalen. Een jolige erg leuke gids die vanaf het eerste moment begint te vertellen over het ontstaan van Zuid-Afrika met regelmatig een grap en een lach. We gaan vandaag naar Soweto, een township bij Johannesburg die erg belangrijk is geweest in de tijd van Apartheid. Ongeveer de helft van de ruim 10 miljoen inwoners wonen in Soweto. In 1652 kwamen de Nederland naar Zuid-Afrika en via Kaapstad begonnen ze het grondgebied te bezetten. De Engelse joegen op hun beurt in 1899, via een oorlog, de Nederlanders beginnend in Kaapstad het binnenland in. De Nederlanders joegen op hun beurt in het binnenland de lokale bevolking weg en eisten het grondgebied op. Bij Johannesburg begon het allemaal 1886 in de tijd dat George Harrison het goud in de grond bij Johannesburg ontdekte. De goudmijnen werden ontwikkeld en vanuit alle hoeken van de wereld kwam men naar deze plek. De naam van de stad komt van Johan Rissik. De christelijke naar van Johan gecombineerd met het oud-Nederlandse burg voor stad. O.a. het Kruegerpark komt van een andere Nederlander, Paul Krueger. Om orde te scheppen in de chaos stelden een consortium van Nederlanders en Engelse in dat de stad opgedeeld werd in tweeen, gesplitst door een spoorlijn. het noorden van Johannesburg voor de blanken en het zuiden voor de niet-blanken, bestaande uit 4 groepen. De Aziaten, de kleurlingen (half blank-half zwart), Indianen en de laagste in ras de zwarte mensen. Om niet bij de laagste ras te horen, kregen veel kinderen Engelse namen om de indruk te wekken dat ze kleurlingen waren en geen zwarte. Echter de overheid liet dit eenvoudig testen. Men stak een pen in het haar. Als de pen bleef hangen was je een zwarte, viel de pen uit het haar dan was je een andere categorie. De niet-blanken mochten alleen maar met een pasje in het blanke gedeelte komen. Er was een wet aangenomen dat niet-blanken, die in het blanke gedeelte kwamen zonder pas, opgepakt werden, gearresteerd werden en voor 5 tot 10 jaar de gevangenis in konden gaan. Echter er kwamen veel zwarten vanuit het land naar de stad en men vond het tijd om de hele stad voor blanken te maken. Van de 1 op de andere dag werden bulldozers en zwaar materieel ingezet en werden alle huizen van de zwarten plat gewalst en werden de zwarten buiten de stad verjaagd. Om het probleem op te lossen kregen de zwarte een gebied toegewezen in het Zuid-Westen van Johannesburg. Daarmee ontstond SoWeTo, wat dus staat voor South-West-Township. In 1948 werd de apartheid bekrachtigd door dit vast te leggen in een officiële wet. Hierin werd vastgelegd dat de blanken het altijd voor het zeggen zullen hebben in Zuid-Afrika. Overigens is Zuid-Afrika een samensmelting van gebieden die voornamelijk door de Nederlanders en Engelsen bezet waren. Zuid-Afrika heeft op de dag van vandaag nog steeds 11 officiële talen onder 65 miljoen inwoners. Zuid-Afrika kent 4 hoofdsteden. Kaapstad waar de regering zit, Pretoria waar de hele overheidsinstanties en administratie zit, Bloemfontein waar het hoofd van de rechtbanken zit en Johannesburg als financiële hoofdstad. Overigens is vandaag de dag Johannesburg het financiële hart van heel Afrika. We zijn naar deze lessen tijdens de autorit zijn we aangekomen in het armste gedeelte van Soweto. We krijgen een rondleiding van een lokale gids, die vertelt hoe ze wonen en leven. In het golfplaten krotje van 4 meter bij 3 meter wonen ze met 4 mensen. Ze slapen er, ze koken er, ze wassen zich er en ze leven er. Stromend water is er op een centraal punt in een gemeenschap. Werkeloosheid in Soweto is boven de 35% en mensen die werken verdienen niet meer dan 200 euro per maand. De prijzen van het leven zijn vergelijkbaar met die van ons. Als mensen werkeloos zijn krijgen ze van de overheid een vergoeding van 20 euro per maand per kind. Daar moet dan een gezin van overleven en is men verder afhankelijk van de gemeenschap waar ze in leven. Wij hebben de indruk dat deze sloppenwijken nog erger zijn, dan de sloppenwijken die we destijds hebben gezien in Bangkok. We zijn allemaal sterk onder de indruk en geven een gift om de gemeenschap te ondersteunen. Daarna gaan we verder in de geschiedenis van apartheid en de belangrijkste gebeurtenissen, die uiteindelijk bepaald hebben waar Zuid-Afrika nu staat. We gaan naar de meest unieke straat in de wereld. De straat waar namelijk 2 Nobel-prijswinnaars woonden, Vilakazi-street. Nelson Mandela en Desmond Tutu. We gaan in het Nelson Mandela museum wat gewoon zijn huis is geweest. We doorlopen zijn leven en merken wat een opmerkelijke grootheid hij is geweest. Veel one-liners en uitspraken onderstrepen zijn grootheid. Erg indrukwekkend. Vervolgens gaan we naar het memorial en museum van Hector Pieterson, wat wellicht de belangrijkste gebeurtenis van de weg naar afschaffing van de apartheid heeft betekent. In 1976 werd door de blanken uitgevorderd dat iedereen die naar school wilde Zuid-Afrikaans moest spreken en leren. Hiermee werden in principe de zwarten wederom onderdrukt, daar zij geen Zuid-Afrikaans spraken en ook niet het geld hadden om het de kinderen te leren. Dit resulteerde in een opstand van scholieren (6-13 jaar) op 16 juni 1976. 20 duizenden scholieren kwamen in Soweto in opstand en gingen demonstreren tegen de eis om Zuid-Afrikaans te kunnen. Volgens de politie was de demonstratie een chaos en besloten zij daarom met scherp te schieten. Het eerste dodelijke slachtoffer was Hector Pieterson, die gefotografeerd werd in de armen van een andere 13 jarige jongen met een huilend 6 jarig zusje ernaast. De foto is de hele wereld overgegaan en dit was de aanleiding dat de wereld voor het eerst zag wat apartheid betekende. Dagen van demonstraties volgden, politie schoten vanuit auto’s op de menigte. Er was zelfs een dag bij dat er meer dan 600 dodelijke slachtoffers waren onder de kinderen. Vanaf dat moment heeft de wereld de apartheid in Zuid-Afrika in de gaten en besluiten door middel van sancties en andere drukmiddelen de regering onder druk te zetten om apartheid af te schaffen. De nodige jaren gaan er aan voorbij en pas in 1990 wordt de apartheid onder Willem de Klerk afgeschaft. Daarmee werden tevens alle politiek gevangenen vrijgelaten, waaronder ook Nelson Mandela. Echter het werden roerige jaren waarbij veel politieke mensen vermoord werden. Pas in 1994, toen Nelson Mandela als allereerste zwarte president gekozen werd bij de eerste vrije verkiezingen, kwam er stabiliteit en werd een nieuw Zuid-Afrika geboren. Maar er zijn nog decennia lang werk te verrichten voordat het land komt waar het zou moeten zijn. Zeker nu corruptie wederom overal de kop opsteekt. Een leerzame en erg indrukwekkende dag, die een verrijking is geweest van onze kennis van Zuid-Afrika van toen en van nu nog steeds. Met nog steeds veel ongekende armoede, waar wij in Nederland niet eens een voorstelling kunnen maken.